Over de naam van God….
Veel namen werden genoemd, toen het ging over ‘je kennen bij je naam’. Hoe noemen we God eigenlijk? Heeft HIJ een naam? De naam ‘vader’ bleek geliefd te zijn. Zo noemt Jezus Hem tenslotte ook. ‘Maar dan wel met ‘in de hemel’ erbij’, vond iemand. ‘Want het gaat toch niet om een gewone vader.’ Voor een ander was de naam ‘herder’ de mooiste. Andere noemden ‘God van mensen’, en ‘de Eeuwige’ die ons begrip van tijd en ruimte te buiten gaat, of het moederlijke ‘Barmhartige’ omdat daar het Hebreeuwse woord voor baarmoeder aan ten grondslag ligt, of Lieve God, Trouwe God, Grote God, Genadige, en zo nog veel meer.
Van de joodse bijbelschrijvers leren we dat het woordje ‘god’ pas betekenis krijgt als we het vullen met betekenis, met de relatie die een mens heeft met deze God. Alle namen die genoemd werden hebben te maken met relatie, en met de betekenis van die relatie voor jou: trouw, betrouwbaar, zorgzaam, tot in het uiterste. En als er al een naam voor God genoemd wordt, dan is die niet meer dan een verwijzing en onuitsprekelijk. Deze God is niet te definiëren, of vast te pinnen op een simpel naampje. Van Hem maak je geen ‘gesneden beeld’, wordt in de 10 Woorden geleerd. En Johannes schrijft ‘niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen.’ (Joh. 1, vs 18)
De letters JHWH die Mozes meekrijgt uit het vuur van het braambos, als hij vraagt: ‘maar wie moet ik dan zeggen dat mij stuurt’ zijn niet uit te spreken. De letters verwijzen naar het werkwoord ‘zijn’, in de betekenis van aanwezig zijn, er zijn, met je meetrekken. Deze God trekt met je mee, en is betrouwbaar in zijn aanwezigheid en liefde. Vandaag en álle dagen. En dan gaat het over goede én over kwade dagen: ‘Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar, want u bent bij mij, uw stok en uw staf, zij geven mij moed.’ (Psalm 23, vers 4).
Deze God zal er zijn in vreugde en in verdriet. Hij zal met je gaan wat je ook gebeurt. Zo hebben de aartsvaders (en –moeders) van Israël Hem leren kennen: een God die er is voor weduwen, wezen en vreemdelingen, een God die er is voor slaven en verdrukten. Vader van Jezus, de Zoon die zelf God is, en beeld van Hem, geloven wij Christenen. Het is aan ons zijn naam te vullen met betekenis, met de relatie die wij met Hem aangaan. Hoe vult zijn naam zich gaandeweg voor mij met betekenis, met vragen, met hoop, met geloof….
Het ‘Onze Vader’ geeft ons daarin een prachtig begin. Wie het ‘Onze Vader’ bidt, leert al doende over welke God het gaat. Wij bidden Hem als het ware ‘te binnen’ als het gaat over ‘de hemel’, over ‘heilig’ over zijn koninkrijk, en dat nastreven op aarde (zoals in de hemel), over leven van dag tot dag, over vergeving, over wat wij aan kwaad ontmoeten… Mijn ervaring is dat er bij het bidden van het ‘Onze Vader’ vaak een regel of een woord ‘oplicht’ waar ik het op dat moment mee kan doen, of moet doen. De woorden van het gebed houden ons bij de les, bij deze Vader en waar Hij voor staat.
Wie weten wil wie God is verwijs ik graag naar de beproefde woorden van het ‘Onze Vader’. En wie bidden lastig vindt kan altijd weer bij deze woorden terecht. Zij zijn het hart van onze gebeden.
AMEN
De aanloop naar Pasen… geen romantiek
Op woensdag 6 maart is het ‘Aswoensdag’, de eerste dag van de veertigdagen voorbereidingstijd voorafgaand aan Pasen (de zondagen worden niet meegeteld, voor wie het natellen wil). We spreken ook wel van ‘lijdenstijd’ of ‘vastentijd’. Want wie opstanding wil vieren doet dat toch vanuit het besef van wat om opstanding vraagt. Het feest van bevrijding kan niet gevierd zonder slavernij. Het land van melk en honing bestaat niet zonder de tocht door de woestijn. En vergeving kan niet zijn zonder besef van schuld. Wij vieren met Pasen opstanding en het leven juist in het volle besef van wat het leven moeilijk maakt, van wat ‘dood’ is, letterlijk of figuurlijk. Daardoor krijgt het Paasfeest haar diepgang en haar kracht.
Om Pasen te kunnen vieren nemen we de tijd, veertig dagen lang, om vooraf stil te staan bij wat opstanding dit jaar voor ons betekent. En dan denken we meer dan anders aan wat moeilijk is, zwaar, doods, niet OK, en wat dat voor ons betekent. Dat is persoonlijk, en dat is maatschappelijk. Er wordt gevast, als een doorbreking van het ‘gewone’ leven, om weer even te weten dat een rijk gedekte tafel niet vanzelf spreekt. Er wordt vaak door de ZWO in deze periode extra geld ingezameld voor wie het moeilijk heeft in deze wereld. Het zijn beproefde gebruiken die helpen om niet voorbij te leven aan de moeite van het leven. Want Pasen heeft daar – of je wilt of niet – alles mee te maken, met moeite, met lijden, en met dood.
De Oratoriumvereniging in Alkmaar voert dit jaar de Matthäus Passion uit van J.S. Bach in de hertaling van Jan Rot. In het Nederlands dus. Ik heb al van verschillende mensen gehoord hoeveel ‘harder’ de tekst van het lijdensevangelie bij hen binnenkomt nu ze de woorden zingen in hun eigen taal. ‘De romantiek is er helemaal vanaf’, verzuchtte iemand die ik sprak. En misschien moet dat ook wel. Er is geen zoete romantiek in het lijden van mensen.
Veertigdagenkalender 2019: aanbevolen!
De landelijke Kerk heeft een veertigdagenkalender rondgestuurd bij het blad Petrus. De meesten van ons krijgen dat automatisch. (We zullen er een aantal extra bestellen en die in onze kerken leggen zodat u die kunt meenemen als u het niet heeft ontvangen.) In deze kalender wordt bij iedere dag een korte bijbeltekst gegeven, een persoonlijke vraag, een gebed van één regel, en een kleine opdracht. En bij iedere week wordt een suggestie gedaan om te vasten. Om u een idee te geven:
Palmzondag en de kinderen
Met een groep moeders en betrokkenen van katholieke en protestantse huize bereiden we de oecumenische viering op Palmzondag voor. Voor kinderen die mee willen doen is er twee keer op woensdagmiddag om haf twee (3 en 10 april) het oefenen van liedjes, het oefenen van teksten, en natuurlijk het maken van een Palmpasenstok. Geef je kind op, via de basisschool in Schermerhorn, of bij Marleen.
SAMENGEVAT, de veertigdagentijd:
- de zondagse liturgie wordt aangepast vanaf 10 maart: we zingen deze weken bijvoorbeeld niet het ‘gloria’
- gebruik thuis de veertigdagenkalender (ook te bestellen à € 1,- via: webwinkel PKN, of tel. 030-880 1880)
- doe mee aan de sobere maaltijd op vrijdag 5 april (ZWO samen met de Katholieke Kerk)
- de Mattheüs Passion in de hertaling van Jan Rot is in de Grote Kerk in Alkmaar op zaterdag 13 april. Kaarten à € 30,- zijn bij diverse boekhandels te verkrijgen, en als er dan nog kaarten zijn, ook vanaf 18 uur bij de kassa van de kerk.
- kinderen en Palmpasen: twee woensdagen bereiden de kinderen de Palmzondagviering voor. Voor aanmelding: zie boven.
- oecumenische Palmzondagviering op 14 april in de Rooms Katholieke Kerk: met palmpasenstokken en een bijdrage van de kinderen. Voorgangers ds. Corrie van Duinen en pastoor Hans Nieuwkamp.