Terugkijken, dat doen we op de zomermaanden. De periode in het jaar waarin ook het kerkelijk leven zich in de regel op een wat lager pitje afspeelt. Vergaderingen zijn er weinig tot niet en dat geeft mij wat meer ruimte en rust in het overige werk dat des dominees is. Zo merk ik hoe goed het is om daadwerkelijk in rust een bezinnende tekst of een boek tot me door te laten dringen, eens even te overdenken, in plaats van weer snel door te pakken naar de volgende taak die wacht.
Ik las bijvoorbeeld het boek van Nadia Bolz-Weber, Vrijspraak voor losers. Een prachtig boek van de hand van een bevlogen Lutherse predikant in de Verenigde Staten die op een krachtige manier beschrijft hoe we de genade van het evangelie op het spoor kunnen komen. Het is een boek wat mij ook een beetje onrustig maakt, want ze ontdoet het christelijk geloof van z’n gezapige, kabbelende trekjes. En ze is ontzettend eerlijk naar zichzelf, hoe ook zij zelf maar liever om de scherpe randjes van het evangelie heenloopt. Ze laat zien dat het ook heel wat van haarzelf vraagt om als kerkgemeenschap te kiezen voor de armen en verdrukten. Wat het kost, om het onvoorwaardelijk op te nemen voor mensen die hun leven met ducttape bij elkaar moeten zien te houden, zoals ze dat zo mooi omschrijft. Ze laat zien hoe ontzettend moeilijk het is om te bidden voor je vijand als die zo dichtbij komt, dat je hem bijna in de ogen kunt zien.
Ze brengt voor mij ook de liturgie, de kerkdienst, terug tot waar het – ook volgens mij – om moet gaan: de innerlijke devotie en gerichtheid op wat ons aan machten en krachten van liefde en vrede overstijgt, God dus. Ze is heerlijk Amerikaans als ze zich afzet tegen de glamour en glitter die kerkdiensten in Amerika nog wel eens willen karakteriseren. Echte liturgie, zegt ze, graaft dieper dan dat; echte liturgie draagt je door het leven, hoe moeilijk dat ook kan zijn. Wij voegen ons als het ware in die orde en kunnen leren om er op te leunen, zonder dat we een specifiek soort vroomheid nodig hebben of zelfs maar geloof. Dat vraagt oefening en geduld. Wie weet groeit er dan langzaam (!) iets van overgave, maar ook zonder dat, mag je gewoon mee blijven doen. Ze bestrijdt (in mijn ogen zeer terecht) de opvatting dat geloof het intellectueel instemmen met een setje leerstellingen zou zijn. Niemand hoeft dingen te geloven die zij/hij om wat voor reden dan ook niet kan onderschrijven.
Al met al een zeer inspirerend boek.
Verder probeer ik vol te houden om elke dag een hoofstukje te herlezen uit Anselm Grün, Beelden van Jezus. Hij zet in het boek vijftig karakteristieken van Jezus neer. Steeds aan de hand van een Bijbelgedeelte uit het evangelie. Van Jezus de voetverzorger, tot Jezus de goede herder. En wat denkt u van deze: Jezus de man die in staat was om een vijand te zijn.
Mijn interesse voor het boek komt ook, omdat ik geraakt werd door een indringend gesprek met een collega die vindt dat we het in de kerk veel te weinig over Jezus hebben. Sinds ik Grün herlees weet ik hoe ontzettend gelijk hij heeft: als je het evangelie goed leest, spat de bevrijding er van af! Bevrijding voor mensen die zichzelf voorbijlopen in werk of vrije tijd; bevrijding voor mensen die onder angst te lijden hebben; een beetje lucht voor mensen die gebukt gaan onder verdriet; verlichting voor mensen die zichzelf klem zetten door allerlei beperkingen. Bevrijding ook voor mensen die zo moeilijk los kunnen komen van de gedachte dat we onszelf staande moeten zien te houden, dat we groot, sterk, stoer en dapper moeten zijn. En ga zo nog maar even door. Kortom: inspirerend boek. Met wat zoeken op internet voor een klein prijsje verkrijgbaar.
Een kleine terugblik vanuit de gemeente, brengt me bij zondag 25 juni. Toen hadden we ‘een beetje anders dan anders dienst’. Met een verhaal over Prediker in plaats van een preek en een aantal liederen van YouTube. Ja, misschien was de dienst in totaal wel wat lang en er valt hier en daar zeker nog wel wat te verbeteren, ook technisch. Maar als experiment wel geslaagd, dacht ik. Hebt u zelf nog opmerkingen over deze dienst of ideeën voor een ander (klein) experiment: ik hoor het graag! Samen wordt altijd beter.
Wat komt
Zondag 10 september aanstaande hebben we de Floorviering. Het was nog even spannend of het door kon gaan, ook omdat de locatie onzeker was. We kunnen nu immers niet meer terecht in de Onze Lieve Vrouwe Geboortekerk. De viering zal nu plaatsvinden in de Grote Kerk van Schermerhorn, terwijl we na afloop samen koffiedrinken in de tent. U hebt de uitnodiging voor deelname aan het gelegenheidskoor waarschijnlijk al langs zien komen. Het thema van de Floor is dit jaar Sprookjes en we meenden daar goed op aan te kunnen sluiten met een sprookjeshuwelijk, te weten het huwelijk van Boaz en Ruth. Sowieso is het verhaal van Ruth een prachtig verhaal; we gaan een aantal fragmenten uit het bijbelboek lezen, maar dan op een wat andere manier dan we gewend zijn.
Intussen is de reguliere cantorij aan het repeteren voor de Gedachtenisdienst, de eerste zondag van november. Want u weet het nog, dat hebben we naar voren gehaald naar de eerste zondag van november, om op die manier aan te sluiten bij het vele gedenken dat in de samenleving in de periode eind oktober, begin november plaatsvindt. En dus bij de viering van Allerheiligen / Allerzielen door de katholieke kerk.
We gedenken in deze viering gemeenteleden die sinds advent vorig jaar zijn overleden, maar ook oud-gemeenteleden, familieleden en anderen met wie we ons verbonden weten via gemeenteleden.
Daarnaast is er in de dienst ruimte om alle overledenen te gedenken, ook van langer dan een jaar geleden en wellicht alleen bekend bij onszelf.
In dezelfde week is op Allerzielen, dat is donderdag 2 november, in de middag het kerkgebouw van Stompetoren opengesteld. De kerk is open van 15.00 tot 17.00 uur. Zowel bij deze openstelling als bij de Gedachtenisdienst is natuurlijk iedereen welkom, lid of geen lid van de kerk.
Tot slot
Deze keer een beetje luchtiger slot; mag wel een keer hè!? Ik kwam het verhaaltje, het mopje, tegen naar aanleiding van de dienst waarin de lezing van het delen van het brood centraal stond, de spijziging van de 5.000, vrouwen en kinderen niet meegerekend. Over dit laatste gaan we het apart nog een keer hebben, zeiden we bij die gelegenheid tegen elkaar. Maar goed, daar gaat dit mopje niet over.
Een collega vertelt het volgende:
Gisterenavond was ik bij mijn negentigjarige moeder om een maaltijd te bereiden, die we samen aten. Aan de eettafel vertelde ik, dat ik mijn preek voor Osdorp afhad. Ik vertelde over het evangelie van het brood delen. Ze vroeg me toen of ik het verhaal kende over de pastoor en de boer in een Brabants dorp. ‘Nee, dat ken ik nog niet’, antwoordde ik. Mijn moeder begon: ‘Die pastoor vertelde op zondag in zijn kerk over het wonder van Jezus, die vijfduizend broden aan vijf mannen had gegeven. Een boer achter in de kerk stond op, en riep: ‘Ja, dat kan ik ook!’ De pastoor raakte geïrriteerd, zag zijn vergissing wel in, maar reageerde evengoed niet. Een week later stond hij weer op de preekstoel: ‘Ik wilde even zeggen, dat ik me vorige week vergist heb. Jezus gaf vijf broden aan vijfduizend mannen.’ De boer stond weer op, en riep weer: ‘Ja, dat kan ik ook!’ Toen reageerde de pastoor wel en geërgerd riep hij terug: ‘Hoe dacht je dat dan te doen?’ ‘Met het brood dat vorige week is overgebleven natuurlijk!’
En dan nog een staartje aan dit slot: in het blad #Protestant, augustus 2023, van de Protestantse Kerk Nederland de suggestie om als gemeente een excursie naar een Herenboerderij in de buurt te organiseren. Toch leuk dat wij dat al deden! Het blad #Protestant verschijnt vier keer per jaar met daarin allerlei wetenswaardigheden over de kerk; leuk blad om te lezen, ook voor gemeenteleden interessant. Abonnementen zijn gratis en aan te vragen via abonnementen@protestantsekerk.nl . Meer informatie op de website van de PKN .
Ik wens u van harte zegen en nabijheid van de Allerhoogste toe, zeker op momenten dat het moeilijk is in uw leven.
Hartelijke groet, ds. Marius Braamse